چرا کودکان کابوس می بینند؟ نحوه مقابله با آن چیست؟

با وجود اینکه کابوسهای شبانه در کودکان تا اندازه ای رایج است، بطور تعجب برانگیزی مطالعات تحقیقاتی بسیار کمی در مورد چگونگی و چرایی وقوع این کابوسها انجام شده است. در واقع، مطالعات متعددی در مورد کابوسهای شبانه انجام شده است، اما تقریباً همه تحقیقات روی بزرگسالان و حل و فصل تعارضات خانوادگی متمرکز شده اند (احتمالاً به این دلیل که مطالعه آنها آسانتر است). بر اساس این مطالعات، عوامل کلیدی خاصی شناسایی شده اند که به نظر میرسد در نوع کابوس های بزرگسالان نقش دارند. این عوامل عبارتند از:

• استرس پس از سانحه؛ جای تعجب نیست که اکثر افرادی که به نوعی با اختلال استرس پس از سانحه سر و کار دارند، کابوس های شبانه را گزارش می کنند، حال، چه مربوط به خود رویداد آسیب زا باشد و چه سناریو کابوس های دیگری که همان حس ترس و درماندگی مرتبط با ترومای اصلی را ایجاد می کند.
• اضطراب؛ خواه مربوط به تروما باشد یا نه، اضطراب در مورد مشکلاتی که در حالت بیداری تجربه می شود، رویاهایی را که ممکن است در خواب داشته باشید را شکل می دهد. این امر شامل نگرانی در مورد مسائل مالی، مسائل در محل کار یا مدرسه، ترس های اجتماعی و غیره است.
• تفکیک رویا از واقعیت؛ همه ما تا حدی از واقعیت جدا شده ایم، مهم نیست که چقدر خودمان را غرق خیال و رویا می پنداریم. با این حال، در طول خواب، چیزهایی که ترجیح می دهیم در بیداری به آنها فکر نکنیم، اغلب به شکل کابوس ظاهر می شوند. این امر عامل بالقوه ای را نشان می دهد که چرا کابوس ها می توانند در کودکان بسیار عمیق باشند، زیرا آنها در جدا کردن خیال از واقعیت دچار مشکلات بیشتری هستند.
• تغییرات فیزیولوژیکی؛ محققان از سنجش های فیزیولوژیکی مختلف برای مطالعه اختلالات خواب و چگونگی ارتباط آنها با کابوس ها استفاده کرده اند. یکی از شاخص های فیزیولوژیکی که به نظر می رسد به ویژه در پیش بینی کابوس ها مفید باشد، تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) یا تغییر در فواصل زمانی بین ضربان قلب است. HRV نه تنها میزان توانایی بدن برای سازگاری با استرس را اندازه گیری می کند، بلکه به نظر بسیار دقیق تر از معیارهای سنتی برای تغییرات بدن مانند ضربان قلب است. افرادی که میزان HRV بالایی دارند در مقابله با استرس یا اضطراب بسیار انعطاف پذیرتر و سازگارتر به نظر می رسند. از سوی دیگر، قربانیان تروما اغلب دارای میزان HRV بسیار کمتر از حد معمول هستند. در حالی که یکی از تحقیقات علمی، ارتباط قابل توجهی بین HRV و کابوس های شبانه بزرگسالان و نوجوانان پیدا کرده است، هر چند دلیل این ارتباط هنوز به سختی قابل درک است.

نمونه تحقیق علمی درباره کابوس کودکان

اما آیا همین عوامل در مورد کابوس هایی که کودکان تجربه می کنند نیز صدق میکنkد؟ یک مطالعه منتشر شده در مجله Psychological Trauma نشان میدهد که این عوامل می توانند موثر واقع شوند. تیمی از محققان، 60 کودک 6 تا 11 ساله را به همراه والدین شان از منطقه سن دیگو برای شرکت در این مطالعه انتخاب کردند. دو سوم از کودکان در این مطالعه پسر بودند و کودکانی که از داروهای روانپزشکی مانند ریتالین استفاده میکردند کنار گذاشته شدند. شرکت کنندگان از طریق مساجد محلی، ارجاع توسط پزشکان اطفال محلی، یا تبلیغات آنلاین به کار گرفته شدند. محققان والدین را برای مشارکت در این تحقیق علمی، با پرداخت 200 هزارتومان هدیه دعوت کردند، در این میان، به کودکان یک اسباب بازی که توسط خودشان انتخاب میشد، جایزه داده شد.

برای بچه های شرکت کننده، همه ارزیابی ها یا در خانه یا در یک کتابخانه محلی انجام شد تا احساس راحتی بیشتری کنند. در حالی که والدین آنها پرسشنامه ها را تکمیل می کردند، بچه ها قبل از اندازه گیری تغییرات ضربان قلب، پنج دقیقه را با یک دوچرخه ورزشی سپری کردند. سپس از بچه ها مستقیماً در مورد اینکه چه میزان کابوسرا در خواب تجربه کرده اند و این کابوس ها چقدر ترسناک هستند، سؤال شد. کودکان همچنین آزمونی را تکمیل کردند که سطح کلی اضطراب شان را اندازه گیری می کرد. والدین در این مطالعه پرسشنامه هایی را تکمیل کردند که عادات خواب کودکانشان و علائم و نحوه تفکیک کردن توسط کودکان (مانند ناتوانی در جدا کردن خیال از واقعیت) را اندازه گیری میکرد.

آنها همچنین در مورد اطلاعات دموگرافیک و همچنین اینکه آیا فرزندانشان قبلا آسیب هایی را تجربه کرده و علائم اضطرابی داشته اند یا خیر، مورد سوال و پرسش قرار گرفتند. به طور کلی، نتایج با توجه به تعداد کودکانی که کابوس های شبانه را گزارش کرده اند، تا حدودی نامتوازن بود. بیش از نیمی از افراد (58 درصد) داشتن هر گونه کابوس شبانه را انکار کردند در حالی که 23.3 درصد داشتن یک یا چند کابوس در ماه را گزارش داده اند. با این حال، 11 کودک در این مطالعه (19.4 درصد از کل) بودند که سه کابوس یا بیشتر در ماه را گزارش کردند. هیچ تفاوت واقعی بین این گروه های مختلف از نظر سابقه تروما یا اضطراب وجود نداشت، اگرچه والدین کودکانی را که یک یا چند کابوس در ماه را تجربه می کردند، بیشتر در معرض عدم تفکیک واقعیت و رویا ارزیابی کردند.

نتیجه تحقیق در مورد علل کابوس دیدن کودک

میتوان گفت در حالی که به نظر نمی رسد سابقه ضربه، اضطراب، گسستگی و تغییرات ضربان قلب تأثیر زیادی بر دفعات کابوس های شبانه کودکان داشته باشد، اما به نظر میرسد که بر میزان ناراحتی ناشی از این کابوس ها تأثیر میگذارند. هنگامی که نتایج در یک طرح رگرسیون چندگانه ترکیب می شوند، هر چهار متغیر 39 درصد از کل واریانس مربوط به پریشانی کابوس را به خود اختصاص دادند که نتیجه بسیار مهمی است.

از بین عوامل فردی، به نظر می رسد که توانایی تفکیک، قوی ترین نقش را در میزان پریشانی گزارش شده کودکان ایفا می کند. این نتیجه چندان شگفت انگیز به نظر نمی رسد، با توجه به تحقیقات قبلی که نشان داده است، افراد دارای قدرت تفکیک بالا در رویا و واقعیت تمایل دارند موقعیت ها را عمیق تر تجربه کنند، یا بصورت عمیق تر در احساسات غوطه ور شوند و خاطرات متمایز تری نسبت به بزرگسالانی که توانایی کمتر در تفکیک دارند، داشته باشند. از آنجایی که کودکان معمولاً کابوس های عمیق را بیشتر به یاد می آورند، احتمالاً حتی سال ها بعد نیز آن را به خاطر آورند. عامل دیگری که به نظر می رسد در پریشانی کابوس نقش داشته باشد، اضطراب کلی و تعمیم یافته است.

کودکان مبتلا به اضطراب تعمیم یافته تمایل دارند کابوس های ناراحت کننده تری را گزارش کنند که اگر همراه با سابقه تروما باشد، می تواند کودکان را مستعد «وحشت از خواب» کند که تنها زمانی که آنها به بلوغ می رسند از بین می روند. در مورد عوامل فیزیولوژیکی مانند تغییرات ضربان قلب و کیفیت خواب، به نظر می رسد که آنها نقش مهمی در پیش بینی مشکلات سلامت روان مانند افسردگی یا کنترل ضعیف احساسات ایفا می کنند. HRV همچنین ممکن است با تاب آوری مرتبط باشد زیرا کودکان با HRV پایین بسیار بیشتر در معرض کابوس ها و تروما هستند.

اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، این مطالعه نشان می دهد که چگونه تروما، اضطراب و سایر مسائل مربوط به سلامت روان می توانند بر تعداد دفعاتی که کودکان کابوس های شبانه را تجربه می کنند و همچنین اینکه چرا آنها می توانند اینقدر ناراحت کننده باشند، تأثیر بگذارند. روش های درمانی جدید برای کاهش اضطراب و گسستگی، و همچنین تکنیک های بیوفیدبک برای افزایش HRV ممکن است به کودکان کمک کند از ناراحتی هایی که معمولاً چنین کابوس هایی به همراه دارند، اجتناب کنند. همانطور که روانشناسان میگویند، کابوسهای شما مانند یک سایه شما را دنبال می کنند، برای همیشه کمک به کودکان برای کنترل این کابوس ها می تواند کلید یک زندگی سالم تر باشد.

مقاله مرجع: psycnet.apa.org