پروتز چشم مناسب چه افرادی است؟

پروتز چشم یک روش درمانی بسیار رایج برای افرادی است که چشم سالم خود را به هر دلیلی از دست داده اند. افراد ممکن است در هر سن و جنسیتی بنابر دلایل مختلف از جمله آسیب دیدگی، بیماری، ناهنجاری و … مجبور به تخلیه یک چشم و یا در برخی موارد هر دو چشم خود شوند.
در چنین شرایطی علاوه بر عدم توانایی برای دیدن، زیبایی فرد نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. خوشبختانه پروتز چشم راه حلی برای بازگرداندن این زیبایی می باشد، به صورت کلی هدف از پروتز چشم ایجاد یک چهره طبیعی و افزایش راحتی در کاسه چشمی می باشد.
این که پروتز چشم دقیقا از چه زمان مورد استفاده قرار گرفت مشخص نیست، هزاران سال است که مردم چشم های مصنوعی می سازند و از آن استفاده می کنند، در این میان تنها روش ساخت تغییر کرده است. چشم های مصنوعی اولیه از خشت ساخته می شد که رنگ می کردند و با یک تکه پارچه وصل می شد، اما امروه با پیشرفت تکنولوژی از چشم هایی با پروتز کروی و جنس شیشه همانند چشم مصنوعی استفاده می شود.
در این میان یکی از سولاتی که وجود دارد این است که آیا تمامی افرادی که چشم خود را از دست داده اند می توانند از پروتز های چشم مصنوعی استفاده کنند؟ آیا منع استفاده ای برای پروتز ها وجود دارد؟ در این مطلب قصد داریم تا کمی بیشتر شما را با پروتز های چشم آشنا کنیم و ببنیم که چه افرادی امکان استفاده از آن را دارند. بنابراین اگر شما یا یکی از نزدیکانتان ملزم به استفاده از این پروتز ها هستید توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

پروتز چشم یا چشم مصنوعی چیست؟

بیایید در ابتدا کمی دقیق تر در خصوص پروتز چشم صحبت کنیم، یکی از مشکلات تخلیه چشم این است که ظاهر فرد به طور کامل تحت تاثیر قرار می گیرد، چشم مصنوعی که با نام چشم شیشه ای نیز شناخته می شود دارای ظاهری همانند چشم طبیعی انسان می باشد و در زمان استفاده اکثریت افراد که فرد را مشاهده می کنند متوجه مصنوعی بودن آن نخواهند شد و تنها زمانی که دقت کنند کمی تفاوت احساس می شود.
این پروتز ها ساخته شده اند تا ظاهر و صورت افرادی که چشم خود را بنابر هر دلایلی از دست داده اند بهتر شود و زیبایی خود را به دست آوردند. البته به این مورد دقت داشته باشید که چشم مصنوعی در حقیقت واقعی نیست و افراد توانایی دیدن را به دست نمی آورند، بلکه گودی چشم خالی شده آن ها پر می شود و تنها جنبه زیبایی دارد.
زمانی که کل چشم تخلیه می شود، در ابتدا یک ایمپلنت درون کاسه چشم جاسازی می شود و در نهایت چشم مصنوعی درون آن قرار داده می شود. چشم مصنوعی استفاده شده تا حد امکان طبیعی ساخته می شود و افراد قادر به تشخیص آن نیستند.
همچنین دقت داشته باشید که این روش از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار گرفته است، تخلیه چشم و استفاده از چشم شیشه ای از زمان های قدیم استفاده می شده است؛ در حفاری های شهر سوخته در سیستان و بلوچستان که قدمتی 5 هزار ساله دارد، جسدی پیدا شد که چشم آن تخلیه شده و به جای چشم، گوی شیشه ای کار گذاشته شده بود.

چه زمانی چشم مصنوعی استفاده میشود؟

این که چه زمانی چشم مصنوعی استفاده می شود وابسته به آسیب وارد شده می باشد، گاهی اوقات آسیب وارد شده به حدی می باشد که امکان ترمیم و درمان وجود ندارد. به طور مثال آسیب طی تروما یا تصادف، ببماری های شدید مثل سرطان چشم، عفونت های شدید و جدی، گلوکوم چشم و …
آسیب هایی که در این شرایط وارد می شود، درد بسیاری به همراه دارند و امکان بازیابی سلامت و بینایی چشم آسیب دیده وجود ندارد، بنابراین به جهت رفع درد های حاصل از آن توصیه می شود تا چشم تخلیه شود.
معمولا هنگامی که چشم آسیب دیده تخلیه می شود، یک ایمپلنت مخصوص درون اوربیت چشم قرار می گیرد. این امپلنت موجب می شود تا پروتز به گود افتادگی دچار نشود. پس از اینکه کاسه چشم پایدار شد توصیه می شود که از پروتز های چشم استفاده شود.
البته که چشم مصنوعی بینایی فرد را برنمی گرداند اما موجب به ایجاد ظاهری مناسب و طبیعی برای فرد می شود. با توجه به این که پروتز چشم بدون تخلیه به صورت ویژه برای هر فرد ساخته می شود، بنابراین از نظر اندازه و جزئیات دقیقا مطابق با چشم فرد می باشد و به طور کامل درون کاسه چشم قرار می گیرد و رنگ آن نیز با چشم سالم یکسان است.
به این صورت چشم مصنوعی تا حد ممکن طبیعی به نظر می رسد و برای سایرین که این افراد را مشاهده می کنند تشخیص چشم مصنوعی دشوار است و تنها در زمان دقت بسیار فهمیده می شود.

چه افرادی می توانند از پروتز چشم استفاده کند؟

اما در خصوص یکی از مهم ترین سوالات شما این که آیا همه ی افراد می توانند از پروتز چشم استفاده کنند تا یا نه باید بیان کنیم که این موصوع توسط جراح چشم شما مشخص می شود.
اگر شما جزو کاندید های استفاده از چشم مصنوعی می باشید باید در زمان مناسب پس از تخلیه چشم برای استفاده اقدام کنید و این زمان توسط جراح به شما گفته می شود، در صورتی که دیرتر از حد لازم اقدام به استفاده کنید ممکن است امکان قرار گیری چشم مصنوعی وحود نداشته باشید زیرا بافت های تخلیه شده به مرور جمع می شوند و ظاهر طبیعی فرد از بین می رود.
پس از عمل تخلیه چشم و بعد از برداشتن چشم در طی عمل جراحی به نام enucleation ، پزشک شما عضلات کنترل کننده چشم طبیعی شما را به ایمپلنت وصل می‌کند تا از پروتز چشم شما پشتیبانی کند. اتصالاتی که در قرار گیری امپلنت ها وجود دارد موجب می شود که شما بتوانید چشم مصنوعی خود را همانند چشم سالم به طور هماهنگ حرکت دهید؛ اما امکان دیدن نخواهید داشت.
بنابراین این که چه افرادی می توانند از این پروتز ها استفاده کنند چیزی نیست که ما بتوانیم آن را مشخص کنیم و باید توسط پزشک متخصص بررسی شود، اما به طور کل افرادی که عمل تخلیه چشم انجام می دهند می توانند به سراغ این روش بروند.

حرکت پرورتز چشم چگونه است؟

یکی از سوالاتی که بسیار از ما پرسیده می شود این است که چشم مصنوعی تا چه اندازه طبیعی می باشد؟ آیا امکان حرکت دادن آن وجود دارد؟ در خصوص پاسخ به این سوال باید بیان کنیم که چشم مصنوعی کاملا متناسب با چشم دیگر شما ساخته می شود بنابراین از نظر ظاهری کاملا مطابق با چشم دیگر است و هیچ نوع تفاوتی وجود ندارد.
در خصوص حرکت نیز، در حین عمل، جراح پروتز چشم شما را با بافت چشم می‌پوشاند. سپس ماهیچه‌های چشم شما را به این بافت متصل می‌کند تا امکان حرکت طبیعی چشم فراهم شود. بنابراین پروتز چشم شما با چشم سالم هماهنگ است. اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که چشم مصنوعی به صورت صد در صدی شبیه به چشم سالم حرکت نمی کند.
با این حال به طور کل نگرانی در خصوص طبیعی بودن پروتز های چشم وجود ندارد، زیرا همواره تلاش می شود تا پروتز ها به طور طبیعی ساخته شوند و افرادی که شما را مشاهده می کنند قادر به تشخیص مصنوعی بودن چشم نخواهند شد.

خطرات و عوارض چشم مصنوعی

عوارضی که برای چشم منصوعی وجود دارد مربوط به جراحی پروتز چشم می باشد، همان طور که می دانید جراحی همیشه خطراتی را به همراه دارد و جراحی بر روی چشم نیز از این قاعده مستثنی نیست.
در مواردی نادر یک نوع التهاب غیر معمول به نام اپتالمیتیس سمپاتیک می‌تواند به چشم سالم شما در پی جراحی خارج کردن چشم آسیب برساند. اگرچه این التهاب عمدتاً قابل درمان است، اما می ‌تواند منجر به از بین رفتن چشم سالم شما نیز بشود.
جدا از جراحی، زمانی که شما شروع به استفاده از پروتز های چشم می کنید، ممکن است متوجه ناراحتی یا سفتی در چشم خود بشوید، اما به مرور زمان به پروتز ها عادت می کنید به مرور تمامی این حس ها با استفاده مداوم از بین خواهد رفت.

چگونه از چشم مصنوعی مراقبت کنیم؟

برای مراقبت از پروتز های چشم نیاز به کارهای خاصی نمی باشد، بلکه به مراقبت های بسیار جزئی اما منظم نیاز است. در ادامه مهم ترین نکاتی که باید به آن ها توجه داشته باشید را برای شما آورده ایم:
• پروتز خود را هر ۵ سال یک بار یا در صورت لزوم زودتر تعویض کنید.
• در صورت لزوم پروتزهای آکریلیک خود را بشویید.
• پروتز اکریلیک را زیاد از چشم خود خارج نکنید.
• هنگام خواب پروتز را از چشم خود خارج نکنید، مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد.
• پروتز چشم خود را هر سال یک بار توسط تکنسین پروتز چشم جلا دهید.
• از قطره‌های چرب کننده چشم روی پروتز آکریلیک خود استفاده کنید.
• با استفاده از ابزارهایی که برای این منظور طراحی شده است، پروتز چشم خود را درون کاسه چشم خود قرار دهید.
• یک بار در ماه قسمت اکریلیک را از پروتز چشم خود برداشته و آن را به خوبی با آب و صابون بشویید. قبل از قرار دادن مجدد آن در کاسه چشم خود آن را خشک کنید.

کلام آخر

در این مقاله از کلینیک ارتوپد فنی فراز تلاش کردیم تا شما را با پروتز چشم و جزئیات مربوط به آن آشنا کنیم و مهم ترین سوالاتی که در خصوص این پروتز ها وجود دارد را بررسی کردیم. در آخر این مورد را در نظر داشته باشید که اگر قصد سفارش و تهیه این پروتز ها را دارید برای خرید آن ها حتما به کلینیک های معتبر و حرفه ای مراجعه کنید تا از کیفیت ساخت و مواد ساخته شده اطمینان داشته باشید. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.