امروزه یکی از رشته‌های پرطرفدار در رشته تجربی، داروسازی است. داروساز در آزمایشگاه، وظایف زیادی بر عهده دارد. از مهم‌ترین وظایف آن‌ها، انجام تحقیقات علمی و کاربردی روی داروهای مختلف و همچنین شناسایی بیماری و خواص این داروها است.
ازجمله گرایش‌های این رشته برای ادامه تحصیل می‌توان به شیمی دارویی، سم‌شناسی و … اشاره کرد. در این مقاله با رشته داروسازی و وظایف داروساز در آزمایشگاه و تجهیزات موردنیاز او بیشتر آشنا خواهیم شد. اگر شما نیز به این رشته و گرایش‌های آن علاقه‌مند هستید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
وظایف داروساز در آزمایشگاه
یک داروساز علاوه بر کار در داروخانه و بیمارستان، می‌تواند در سازمان‌های تحقیقاتی و آزمایشگاه نیز مشغول به کار شود. معمولا در آزمایشگاه‌های پزشکی، افرادی که دکتری تخصصی داروسازی دارند؛ مشغول به کار می‌شوند. ازجمله وظایفی که داروسازان در آزمایشگاه‌های پزشکی دارند می‌توان به نظارت کمی و کیفی بر داروها، بررسی تاثیرات هر دارو بر بیماری و بررسی عوارض بیماری و … اشاره کرد.
- انجام تحقیقات علمی روی داروهای جدید و شناسایی خواص جدید این داروها، عوارض و تاثیرات آن‌ها
- آموزش و نحوه بررسی اثرات دارو به داروسازان و کارکنان داروخانه
- کنترل و نظارت بر بخش‌های مختلف آزمایشگاه، شرکت‌های توزیع و سایر بخش‌های دارویی
- نظارت بر اجرای مطلوب فعالیت‌های آزمایشگاهی و ساخت دارو در آزمایشگاه‌های پزشکی
- نظارت بر کیفیت داروهای موجود در آزمایشگاه
- بررسی اثرات هر دارو روی موجودات مختلف و عوارض آن
گرایش‌های داروسازی برای ادامه تحصیل
رشته داروسازی جزء رشته‌های برتر و پرطرفدار است که آینده بسیار درخشانی در انتظار افراد است. با ادامه تحصیل در این رشته افراد می‌توانند به شغل‌ها و توانمندی‌های بیش‌تری دست پیدا کنند. در ادامه به بررسی برخی از گرایش‌های مختلف این رشته پرطرفدار می‌پردازیم.
سم‌شناسی
یکی از گرایش‌های پرطرفدار رشته داروسازی، گرایش سم‌شناسی است که منجر به اخذ مدرک دکتری نیز می‌شود. در این گرایش، دانشجویان می‌توانند با عناصر و ترکیبات سمی و همچنین مسمومیت‌های ناشی از داروها آشنا شوند. ازجمله مهارت‌های مهمی که در این گرایش به افراد آموزش می‌دهند؛ علائم ناشی از تماس ترکیبات سمی و مضر با ترکیبات دارویی، روش‌های مختلف سم‌زدایی و درمان حمایتی در برابر این مسمومیت‌ها و سم‌ها است.
شیمی دارویی
ازجمله پایه‌ای‌ترین گرایش‌های مهم رشته داروسازی، شیمی دارویی است که افراد در این گرایش به خوبی با دانش شیمی و به شیمی آلی تسلط پیدا می‌کنند. در این گرایش ساختارهای شیمیایی ترکیبات دارویی و گروه‌های عاملی داروها شناسایی شده و تمامی واکنش‌ها و ساختار آن بررسی و تحلیل می‌شود.
فارماسیوتیکس
از دیگر گرایش‌های مهم این رشته که به هدف تبدیل مواد موثر دارویی برای درمان اندام هدف مشخص بوده، فارماسیوتیکس است. ازجمله اهداف این گرایش می‌توان به ارزیابی فرمولاسیون‌های دارویی، شرایط مناسب نگهداری و بسته‌بندی دارویی و … اشاره کرد.
داروسازی بالینی
یکی از پرکاربردترین گرایش‌ها که طرفداران بسیار زیادی در میان داروسازان دارد؛ داروسازی بالینی است. دانش‌آموختگان در این رشته اطلاعات کاربردی در خصوص داروها و همچنین مهارت‌ها و مراقبت‌هایی دارویی را در مراکز بیمارستانی و بالینی به‌طور تخصصی می‌آموزند.
لیستی از تجهیزات و دستگاه‌هایی که یک داروساز نیاز دارد
در ادامه لیستی از تجهیزاتی که یک داروساز در یک آزمایشگاه داروسازی نیاز دارد، برای شما تهیه‌کرده‌ایم.
- دستگاه آب مقطر گیری
- دستگاه پرس برای قرص
- دستگاه حلالیت برای قرص
- دستگاه هیترو استیر
- دستگاه سختی سنج قرص
- دستگاه آب مقطر گیری
- دستگاه جذب اتمی
- دستگاه کارل فیشر
- دستگاه آنالیز حرارتی
- دستگاه تست شکستگی برای قرص
- دستگاه سختی سنج قرص
- دستگاه تست فروپاشی قرص
- پتانسیومتر
- دستگاه تبخیر در خلا
- میکروسکوپ قوی
- دستگاه سانترفیوژ قوی
- شیشه‌آلات آزمایشگاهی
- دستگاه فریز درایر
- دستگاه دیونایزر
- دستگاه استیمو لاتور
- دستگاه کروماتوگراف
مهم‌ترین نکات برای انتخاب تجهیزات آزمایشگاه
به‌طورکلی در طول تاریخ برای آزمایش مواد، از تجهیزات آزمایشگاهی مختلفی استفاده شده است. در آزمایشگاه داروسازی نیز یک داروساز به تجهیزات مختلفی نیاز دارد که در بالاتر به بررسی این تجهیزات پرداختیم. اولین نکته در خصوص یک آزمایشگاه داروسازی، انتخاب یک کلین روم است که قرار است درون آن از تجهیزات مختلف استفاده شود.
نکته بعدی در انتخاب تجهیزات یک آزمایشگاه در نظر نگرفتن محدوده قیمت تجهیزات است. زیرا امروزه در بازار، تجهیزاتی کاملا تقلبی با کیفیت بسیار پایین وجود دارد که ممکن است موجب خطا یا بروز مشکلی شود. در آزمایشگاه داروسازی قرار است که با استفاده از تجهیزات، داروهایی خالص بدون هیچ ویروس و میکروبی تولید شود. بنابراین در هنگام خرید تجهیزات باید حتما طول عمر دستگاه و کارایی آن به‌طور کامل در نظر گرفته شود. البته در صورت بروز هرگونه عیب در تجهیزات آزمایشگاهی خود می‌توانید آن را تعمیر کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی داروسازی اینجا کلیک کنید.
تجهیزات آزمایشگاهی داروسازی و اشکال مختلف آن
به دلیل اهمیت آنالیز و کنترل کیفیت مواد در آزمایشگاه‌های داروسازی و همچنین محصولات خارج‌شده از آن، در هر آزمایشگاه وجود تجهیزات باکیفیت، ضروری است. معمولا آزمایشگاه‌های داروسازی زیرشاخه علوم و فنون شیمی و در مجموعه شیمی دارویی هستند که وظیفه آن‌ها آنالیز و بررسی مواد شیمیایی و نحوه ترکیب آن‌ها برای ساخت یک داروی موثر است. برای رسیدن به این هدف مهم، اولین قدم تجزیه دقیق و صحیح داروهای شیمیایی و گیاهی است.
معمولا آنالیز دارویی از طریق دستگاه‌ها و ابزارهای مشخصی همچون طیف‌سنج فرابنفش، طیف‌سنج زیر قرمز، طیف‌سنج جرمی و طیف‌سنج رزونانس مغناطیسی هسته و … صورت می‌گیرد. برای مشخص کردن عناصر فلزی یا غیرفلزی در محصولات دارویی به‌ویژه فلزات سنگین، با استفاده از دستگاه‌هایی همچون نورسنج شعله‌ای، دستگاه جذب اتمی شعله‌ای و طیف‌سنج پلاسمایی و … در آزمایشگاه انجام می‌پذیرد.
همچنین برای آنالیز کردن ترکیبات آلی و جداسازی آن‌ها در فرمولاسیون دارویی و مهندسی، از تجهیزاتی همچون کروماتوگرافی لایه‌نازک یا تی سی ال و جی سی، کراماتوگرافی با عملکرد بالا، اچ پی تی ال سی، استفاده می‌شود. از بهترین تجهیزات برای آنالیز و جداسازی کاتیون‌ها و آنیون‌های موجود در محصولات دارویی، دستگاه کروماتوگرافی یونی است که یون‌ها به‌صورت یکجا از محصولات جدا می‌شوند.
پارامترهای موردبررسی برای آزمایشگاه‌های داروسازی
ازآنجایی‌که علم داروسازی برگرفته از علم شیمی است، بنابراین تسلط کامل بر شیمی آلی، بیوشیمی و فاموکولوژی از مهم‌ترین پارامترهای این رشته به‌حساب می‌آید. یکی دیگر از اصول مهم که در آزمایشگاه‌های داروسازی اهمیت بسیار زیادی دارد؛ اطلاع از نحوه کامل سنتز دارو است. سنتز داروهای گیاهی و شیمیایی مهم‌ترین اصل در آزمایشگاه داروسازی به حساب می‌آید.
آنالیز ترکیبات دارویی از طریق ابزار و تجهیزاتی همچون NMR,IR,UV,MASS و … که جزو تجهیزات برتر و پیشرفته هستند، صورت می‌گیرد. از دیگر پارامترهای مهم در آزمایشگاه داروسازی، داشتن ابتکار و خلاقیت برای ساخت مولکول و داروهای جدید برای بهبود وضعیت دارویی است.
جمع بندی
از آنجایی که این روزها رشته داروسازی یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها بوده، آینده بسیار درخشانی نیز دارد. یکی از گرایش‌های مهم این رشته که در خصوص تولید دارو بوده، شیمی دارویی است که تا مقطع دکتری می‌توان ادامه داد. شغل داروسازی علاوه بر مراکز درمانی و داروخانه در آزمایشگاه‌های پزشکی و داروسازی نیز وجود دارد که در این مقاله به بررسی این شغل در آزمایشگاه و تجهیزات موردنیاز برای فرد پرداختیم.
نظرات کاربران