بلوک عصبی یا بلاک عصبی روشی برای جلوگیری یا کنترل انواع مختلفی از دردها به کار برده می‌شود. در این روش معمولاً داروهایی به بیمار تزریق می‌شوند که باعث مسدود شدن انتقال درد در عصب‌های خاصی می‌شوند. از این داروها می‌توان به منظور تسکین درد یا بی‌حسی قبل از جراحی استفاده کرد.
شاید بهترین بلوک عصبی، بلوک عصبی اپیدورال باشد. بسیاری از زنان باردار برای تسکین درد زایمان تقاضای استفاده از بی‌حسی اپیدورال را دارند. در اپیدورال، پزشک داروی بی‌حسی را به داخل فضایی در خارج ستون فقرات تزریق می‌کند.
درباره‌ی بلوک عصبی
برای بلوک عصبی سوزن و دستگاه فلوروسکوپ، سونوگرافی یا سی‌تی اسکن برای هدایت سوزن لازم است. همچنین ممکن است پزشک از محرک الکتریکی با شدت کم برای تعیین محل عصبی که باعث درد شده، استفاده کند. از سوزن و تصاویر هدایت شده استفاده می‌شود تا داروی مسکن یا ضدالتهاب در اطراف عصب یا گروهی از عصب‌ها تزریق شود.
این کار باعث بی‌حسی ناحیه یا برطرف شدن التهاب خواهد شد. گاهی اوقات با کمک مواد شیمیایی یا جراحی، عصب قطع خواهد شد. بلاک عصبی باعث اختلال در ارسال سیگنال‌های درد از طریق عصب‌ها در قسمت خاصی از بدن خواهد شد.
انواع بلوک عصبی
بلوک عصبی ممکن است موقتی یا ماندگار باشد. ممکن است پزشکان این درمان را با بی‌حسی موضعی و بعد از بی‌حس شدن محل ورود سوزن‌ها به پوست انجام دهند. همچنین می‌توانند مسیر سیگنال‌های دردی را با قطع کردن یا از بین بردن عصب با کمک جراحی مسدود کنند.
در زیر به انواع روش‌های جراحی برای بلوک عصبی اشاره شده است:
- بلوک سمپاتیک. پزشک از دارو برای مسدود کردن مسیر درد در سیستم عصب سمپاتیک در قسمت خاصی از بدن استفاده خواهد کرد.
- نورکتومی. عصب محیطی معیوب با جراحی برداشته می‌شود.
- ریزوتومی. جراح ریشه‌ی اعصابی که از نخاع منشعب می‌شوند را قطع می‌کند.
انواع روش‌های غیر جراحی برای بلوک عصبی عبارتند از:
- داروی مسکن یا بی‌حسی اپیدورال. پزشک دارو را به خارج از نخاع تزریق خواهد کرد.
- داروی مسکن یا بی‌حسی نخاعی. پزشک دارو را به داخل مایعی که در اطراف نخاع وجود دارد تزریق خواهد کرد.
- بلوک عصب محیطی. پزشک دارو را به اطراف عصبی که باعث درد شده است تزریق خواهد کرد. این روش معمولا برای درمان بیماری‌هایی مانند زونا استفاده می‌شود.
مزایای بلوک عصبی
از بلوک عصبی می‌توان برای کنترل درد مزمن یا طولانی‌مدت، درد بعد از جراحی، درد شدید، حاد یا کوتاه‌مدت استفاده کرد. بلوک عصبی با تسکین فوری باعث برطرف شدن درد خواهد شد. همچنین می‌توانند تأثیرات مسکن ماندگاری نیز داشته باشند، چون برخی از داروها باعث کاهش التهاب عصب شده و آن را درمان خواهند کرد.
بلوک عصبی به افرادی که درد دارند کمک می‌کند تا زندگی بهتری داشته باشند، به سر کار خود بازگردند، ورزش کنند و کارهای روزانه‌ی خود را انجام دهند.
بلوک عصبی موقت، معمولاً راه حلی موقتی است. ممکن است حتی بعد از چند ساعت و با برطرف شدن اثر دارو درد بازگردد. برخی افراد برای کنترل درد و التهاب نیازمند چندین جلسه درمان با بلوک عصبی یا بلوک عصبی طولانی‌مدت هستند.
موارد استفاده از بلوک عصبی
معمولاً از بلوک عصبی در طول جراحی برای کاهش درد استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از آن برای کنترل درد بیماری‌های مزمن یا صدماتی که در آن‌ها عصب آسیب دیده یا ملتهب و تحریک شده است نیز استفاده کرد.
معمولاً از بلوک عصبی برای کنترل دردهایی که از ستون فقرات نشأت می‌گیرند و همچنین دردهای طاقت‌فرسای بازوها، پاها، گردن و باسن استفاده می‌شود.
ممکن است شما و پزشکتان برای کنترل دردهای زیر درباره‌ی استفاده از بلوک عصبی گفت‌وگو کنید:
- درد زایمان
- درد بعد از جراحی
- دردهای مربوط به سرطان
- درد آرتریت
- درد شدید صورت، مانند درد عصب سه‌قلو
- درد پایین کمر
- سردرد، مانند میگرن و اکسیپیتال نورالژی (نورالژی پس‌سری)
- سندرم درد منطقه‌ای پیچیده یا CRPS
- کاهش درد مشکلات ناشی از دیابت، مانند زخم پای دیابتی
موارد استفاده‌ی دیگر از بلوک عصبی
ممکن است پزشکان از بلوک عصبی برای پیدا کردن دلیل درد شما و منشأ درد استفاده کنند. با بررسی نحوه‌ی واکنش دهی شما به بلوک عصبی موقت و تأثیر آن بر درد شما، پزشک می‌تواند دلیل دردتان، محل آن و بهترین درمان برای آن را بهتر تشخیص دهد.
در روند بلوک عصبی چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟
بلوک عصبی معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. روی دستگاه فلوروسکوپ (اشعه‌ی ایکس) یا تخت سونوگرافی به روی شکم یا پهلو دراز خواهید کشید تا پزشک بتواند به راحتی به محل تزریق دسترسی داشته باشد. ممکن است برای کاهش اضطراب آرامبخش وریدی به شما تزریق شود. ا پزشک سؤال کنید که آیا از آرامبخش استفاده خواهد شد یا خیر تا در صورت استفاده، برای بازگشتن به خانه از کسی کمک بخواهید. اگر قرار باشد داروی آرامبخش به شما تزریق شود، پزشک به شما خواهد گفت که ناشتا باشید و 6-8 ساعت قبل از درمان چیزی نخورید.
ممکن است برای بی‌حس کردن محل ورود سوزن به پوست، از بی‌حسی موضعی استفاده شود. پزشک برای هدایت سوزن برای تزریق دارو از سونوگرافی یا فلوروسکوپ استفاده می‌کند که اشعه‌ی ایکس را به تصاویر ویدئویی تبدیل می‌کند. بعد از درمان استراحت می‌کنید تا دارو اثر کند.
خطرات بلوک عصبی
بلوک عصبی هم مانند همه‌ی عمل‌ها خطراتی دارد. بلوک عصبی ممکن است باعث خونریزی و عفونت محل تزریق شود یا دارو به طور ناخواسته به قسمت‌های دیگری برود یا در طول جراحی، پزشک عصبی را اشتباهاً قطع کند. با این حال، بلوک عصبی در مقایسه با عمل‌های دیگر، ایمن است.
چه کسانی کاندید مناسبی برای بلوک عصبی نیستند؟
در صورتی که شرایط زیر را داشته باشید ممکن است کاندید مناسبی برای بلوک عصبی نباشید:
- دچار عفونت در محلی که تزریق باید انجام شود باشید.
- داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنید یا مشکلات خونریزی دارید.
- در محلی که تزریق به عصب انجام خواهد شد، مشکلات عصبی دارید.
تسکین درد بعد از بلوک عصبی چقدر ماندگار خواهد بود؟
ممکن است درد چندین روز یا چندین هفته تسکین یابد. واکنش بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. برخی افراد فقط با یک تزریق دردشان تسکین می‌یابد و برخی هم چندین جلسه درمان بلوک عصبی لازم دارند.
افرادی که با بلوک عصبی درمان می‌شوند چگونه خواهند بود؟
معمولاً عمل بلوک عصبی ایمن است و اکثر افراد روز بعد از عمل می‌توانند زندگی عادی و روزمره‌شان را ادامه دهند. بسته به وضعیت شما، ممکن است چندین بار تحت این درمان و در کنار آن تحت درمان فیزیوتراپی یا درمان با داروی مسکن قرار گیرید.
برای درمان بیماری‌های خود با بلوک عصبی به کجا مراجعه کنم؟
این را بخاطر بسپارید که همه پزشکان فرایند درمان با بلوک عصبی را انجام نمی‌دهند بنابراین اگر اطرافیان و پزشکی که به آن مراجعه کرده‌اید به شما درمان با بلوک عصبی را پیشنهاد داده است، سعی کنید با تحقیق‌های بسیار متخصصان این روش را پیدا کنید. معمولا پزشکان متخصص درد و کلینیک‌هایی مانند کلینیک فوق تخصصی درد نفس که انواع درد را توسط تکنولوژی درمان می‌کنند، این روش درمانی را ارئه می‌دهند.
نظرات کاربران