رگ‌های واریسی، رگ‌های خونی زیر پوست هستند که متورم شده و پیچ‌خورده‌اند. رگ‌های واریسی ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن دیده شوند؛ اما عمدتا در پاها به وجود می‌آیند. ورید‌های سالم پا دارای دریجه‌های یک طرفه‌ای هستند؛ که در هدایت خود از پاها به سمت قلب نقش دارند. واریس زمانی به وجود می‌آید که این دریچه‌های کوچک موجود در ورید‌ها، آسیب ببینند یا از کار بیافتند. در این صورت خون در رگ‌های پا جمع می‌شود و باعث کش آمدن و تورم رگ‌های پا می‌شود. خونی که در رگ‌های واریسی جمع می‌شود؛ می‌تواند به مویرگ‌های اطراف نشت کند و در صورت گسترش این حالت رگ‌های عنکبوتی به وجود می‌آیند.
چه عاملی باعث ایجاد واریس و رگ‌های عنکبوتی می‌شود؟
عواملی وجود دارند که می‌توانند شما را در معرض خطر ابتلا به واریس و رگ‌های عنکبوتی قرار دهند. دکتر مهدی کریمی، متخصص قلب و عروق برخی از عوامل ایجاد کننده رگ‌های واریسی و عنکبوتی را موارد زیر معرفی می‌کند:
- وراثت
- مشاغلی که نیازمند ایستادن طولانی مدت هستند. مثل: پرستاری، آرایشگری، معلمی و کارگران کارخانه
- چاقی
- تاثیرات و تغییرات هورمونی مثل: بارداری، بلوغ و یائسگی
- استفاده از قرص های ضد بارداری
- استفاده از هورمون پس از یائسگی
- سابقه لخته شدن خون
- عواملی که باعث افزایش فشار در شکم می‌شوند. مثل: تومور‌ها، یبوست، لباس‌ها یا کمربند‌های سفت و…
سایر عواملی که می‌توانند در ابتلا به واریس نقش داشته باشند؛ شامل: آسیب رسیدن به پوست، جراحی ورید، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش و … می شوند.
رگ‌های واریسی و عنکبوتی در زنان، بیشتر از مردان دیده می‌شود. فراوانی و تعداد رگ‌های واریسی، با افزایش سن، بیشتر می‌شود. تخمین زده می‌شود که حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد بزرگسالان به واریس مبتلا هستند.
علائم واریس و رگ‌های عنکبوتی
بسیاری از افرادی که به واریس مبتلا هستند؛ از درد شکایت می‌کنند. این درد معمولا به صورت گرفتگی‌هایی در پاها احساس می‌شود. سایر علائم واریس عبارتند از: احساس خستگی در پاها، سوزن، سوزن سوزن شدن و سنگینی در پاها. درد ناشی از واریس، معمولا با بالا نگه داشتن پا و پوشیدن جوراب واریس، تسکین پیدا می‌کند.
ممکن است درد و علائم واریس در زنان، در زمان قاعدگی یا دوران بارداری شدیدتر شود. از علائم نادر واریس می‌توان به تورم پا، تیره شدن پوست به ویژه در ناحیه مچ پا و زخم شدن پاها، اشاره کرد. گاهی اوقات ممکن است در رگ‌های واریسی لخته خون ایجاد شود؛ که این حالت با درد و تورم همراه است و به آن ترومبوفلبیت می‌گویند.
چه روش‌هایی برای درمان واریس و رگ‌های عنکبوتی وجود دارد؟
هنگامی که برای تسکین درد و رفع رگ‌های واریسی به متخصص واریس مراجعه می‌کنید، او درمان مناسب شما را باتوجه به نوع عارضه‌تان انتخاب می‌نماید. هفت روش درمانی موثر برای واریس و رگ‌های عنکبوتی وجود دارد که متخصصان واریس از آنها استفاده می‌نمایند:
پوشیدن جوراب واریس
یکی از بهترین روش‌های برای مدیریت واریس، پوشیدن جوراب واریس است. این روش حتی در زمانی که واریس با درد همراه است هم مفید است. جوراب واریس فشار ملایمی در پاها ایجاد می‌کند. این فشار ملایم، مانع تجمع خون در پاها می‌شود و از تورم پاها جلوگیری می‌کند. شما می‌توانید جوراب‌های واریس را از فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی و برخی داروخانه‌ها تهیه کنید. این جوراب‌ها با مدل‌های مختلفی مثل: جوراب تا زیر زانو، جوراب تا بالای زانو و جوراب شلواری، در بازار موجود هستند.
تغییر سبک زندگی
تمیز نگه داشتن سطح پوست، کاهش وزن ( درصورت لزوم) و پیاده روی، تاثیر زیادی در درمان واریس دارند. همچنین شما می‌توانید:
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
- از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند به صورت طولانی مدت خودداری کنید. پوشیدن کفش‌هایی که پاشنه کوتاهی دارند؛ به تقویت عضلات ساق پا کمک می‌کنند و نیز جریان خون در پاها را بهبود می‌بخشند.
- پاهای خود را در هنگام نشستن یا دراز کشیدن بالا برده به طوری که پاها در سطحی بالاتر از قلب قرار بگیرند.
- پاهای خود را روی هم نیندازید.
- فعالیت‌هایی که عضلات پا را تقویت می‌کنند و به پاها تحرک می‌دهند را انجام دهید.
اسکلروتراپی
این روش می‌تواند درد و علائم ناشی از واریس را از بین ببرد و نیز از ایجاد زخم و خونریزی وریدی هم جلوگیری می‌کند. همچنین این روش می‌تواند ظاهر پاها را نیز بهبود ببخشد. در روش اسکلروتراپی، یک محلول نمکی بسیار غلیط به همراه یک ماده مخصوص، مستقیما به داخل ورید آسیب دیده، تزریق می‌شود. تحقیقات نشان داده است که این ماده شیمیایی زخم‌های داخل ورید‌ها را در 75 الی 90 درصد موارد از بین می‌برد و نیز با تحریک ورید‌ها باعث از بین رفتن رگ‌ها و مویرگ‌ها در طول 3 الی 6 هفته می‌شود. اگر رگ‌های واریسی بزرگ باشند؛ ممکن است ۶ ماه طول بکشد تا این رگ‌ها با روش اسکلروتراپی، ناپدید شوند.
در طول اسکلروتراپی، شما سوزن‌هایی که پزشک برای تزریق از آنها استفاده می‌کند را احساس می‌کنید. همچنین ممکن است به طور موقت دچار گرفتگی عضله شوید. پس از انجام این روش، باید تا چند هفته از جوراب‌های واریس استفاده کنید. این روش ساده و نسبتا ارزان است و معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود.
لیزر درون وریدی
در روش لیزر درون وریدی، یک فیبر لیزری کوچک وارد ورید می‌شود. برای این کار پزشک یک برش کوچک در نزدیک ورید آسیب دیده ایجاد می‌کند و یک کانتر کوچک در آن قرار می‌دهد. وسیله‌ای که در سر کانتر قرار دارد؛ داخل ورید را گرم می‌کند. سپس پالس‌های لیزر به داخل ورید ارسال می‌شوند و باعث از بین رفتن رگ آسیب دیده می‌شوند. بیماران لیزردرمانی را بهترین روش درمان رگ‌های واریسی می‌دانند زیرا دوره نقاهت آن کوتاه است و عوارض جانبی کمی دارد.
عمل جراحی
روش‌های جراحی برای درمان واریس شامل، بستن ورید و استریپینگ( برداشتن بخشی از ورید) می‌شوند. هر دو روش برداشتن یا بستن ورید، از طریق برش‌های کوچکی که در سطح پوست ایجاد می‌شود؛ انجام می‌شوند. این عمل جراحی ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و معمولا به صورت سرپایی انجام می‌گیرد. بهبودی کامل بعد از این عمل حدود ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد.
روش برداشتن یا بستن ورید به طور کلی، بی‌خطر است؛ اما برخی عوارض احتمالی آن عبارتند از: عفونت کردن محل برش‌ها، کبودی و تحریک اعصابی که از محل ورید برداشته شده عبور می‌کنند.
در جراحی آندوسکوپی وریدی، پزشک در نزدیک ورید آسیب دیده، یک برش ایجاد می‌کند و یک دوربین که به سر یک لوله باریک متصل است را به داخل ورید هدایت می‌کند. و سپس با استفاده از یک وسیله جراحی که در دوربین تعبیه شده، ورید را می‌بندد.
روش دیگر درمان واریس جراحی فلبکتومی است. در این روش رگ‌های واریسی بزرگ و سطحی، از طریق برش‌های کوچکی در سطح پوست، برداشته می‌شوند. این برش‌ها آنقدر کوچک هستند که نیازی به بخیه زدن ندارند. این جراحی ممکن است با بی‌حسی موضعی، بی‌حسی نخاعی یا بی‌هوشی عمومی انجام شود. این عمل سرپایی است و اکثر بیماران در همان روز می‌توانند به خانه بازگردند. ابتدا پزشک ورید آسیب دیده را مشخص کرده یا علامت گذاری می‌کند و سپس داروی بی‌حسی را به پوست تزریق می‌کند. سپس یک برش کوچک در پوست ایجاد می‌شود و از یک ابزار پزشکی یا یک سوزن بزرگ برای گرفتن و خارج کردن ورید از طریق برش ایجاد شده، استفاده می‌کنند. در ادامه، پزشک بخش به بخش ورید را برمی‌دارد. بعد از انجام این عمل، باید حداقل تا یک هفته از جوراب واریس استفاده کنید.
البته یک روش پیشرفته تر به نام فلبکتومی قدرتی ترانس ایلومینیت وجود دارد که درد و خونریزی کمتری ایجاد می‌کند و نیز جای زخم کوچکتری به جا می‌گذارد. در این روش پزشک یک فیبر نوری در زیر پوست شما قرار می‌دهد و نیز یک محلول نمکی و ماده بی‌حس کننده را به محل مورد نظر تزریق می‌کند. با این کار یکسری شبه رگ برای هدایت دستگاه ایجاد می‌شوند و به کمک آنها دستگاه می‌تواند رگ‌های آسیب دیده را به قطعات کوچک تقسیم کرده و از محل برش خارج کند. به طور کلی برای درمان رگ‌های واریسی بزرگ یا رگ‌های واریسی که موجب ایجاد زخم و خونریزی شده‌اند؛ از روش‌های جراحی استفاده می‌شود.
لیزر و پالس نور شدید
لیزر سطحی یا درمان با پالس نور شدید، مانند Vasculight و PhotoDerm، گزینه‌های درمانی دیگر هستند. این دستگاه‌ها از گرما و حرارت برای تخریب انتخابی رگ‌ها و مویرگ‌های غیرطبیعی استفاده می‌کنند. در این روش نیازی به ایجاد برش و استفاده از سوزن یا محلول اسکلروز نیست؛ اما ممکن است بعد از این روش احساس ناراحتی داشته باشید. این روش ممکن است عوارض جانبی مثل تغییر رنگ یا لکه شدن پوست و یا تاول زدن را به همراه داشته باشد.
برای درمان کامل واریس ممکن است به چندین جلسه درمانی نیاز باشد. این جلسات معمولا با فاصله ۶ هفته انجام می‌شوند. لیزر درمانی برای رگ‌های واریسی کوچک و رگ‌های عنکبوتی موثرتر است؛ اما در درمان به روش لیزر داخل وریدی برای رگ‌های واریسی بزرگتر هم کاربرد دارد. همچنین ممکن است پزشکان از لیزر درمانی، به عنوان یک روش درمانی تکمیلی بعد از اسکلروز، درمان درون وریدی و جراحی رگ‌های واریسی بزرگ استفاده کنند.
در درمان با پالس نور شدید (IPL) از پالس نور با شدت بالا برای کوچک کردن یا از بین بردن رگ‌های واریسی یا رگ‌های عنکبوتی استفاده می‌شود. IPL با لیزر درمانی متفاوت است. در این روش از یک طیف نوری استفاده می‌شود؛ در حالی که در لیزر درمانی فقط از یک طول موج استفاده می‌گردد. روش IPL ممکن است در زمانی که لیزر درمانی یا اسکلروز جوابگو نیست؛ مناسب باشد. لازم به ذکر است که تمام افرادی که به واریس مبتلا هستند؛ ممکن است درد یا سایر علائم را تجربه نکنند. اما این افراد ممکن است به دلیل زیبای متقاضی برداشتن رگ‌های واریسی باشند.
نظرات کاربران