پشت پرده زندگی بنیان گذار نایکی و موفقیت این برند

نایکی از معروف‌ترین برندها در زمینه محصولات ورزشی مخصوص کفش ورزشی در سراسر دنیا است. همه ما کم و بیش با محصولات این برند آشنا هستیم و به خریداری اصل و یا جعلی آن پرداخته‌ایم. کفش‌های نایکی بسیار مرغوب و با کیفیت هستند و طراحی خاصی که دارند موجب محبوبیت آن‌ها شده است. اما چرا برند نایک انقدر معروف شد؟ چه کسی بنیان گذار این برند است؟ راز موفقیت آن چیست؟ اگر شما نیز می‌خواهید با بنیان گذار نایکی و دلایل موفقیت این برند بیشتر آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه شوید.

بنیان گذار برند نایکی چه کسی است؟

برند نایک توسط فردی به نام فیل نایت شکل گرفت و او توانست در سال 1993 به شهرت جهانی دست یابد و لقب قدرتمندترین مرد ورزشی را از آن خود کرد. این درحالی است که نه ورزشکار بود، نه مربی ورزشی و نه رئیس باشگاه ورزشی. او از کودکی همیشه رویای ورزشکاربودن داشت، اما این رویا تنها در عضلات وی باقی نماند و نایت توانست آن را به یک کسب وکار بزرگ تبدیل نماید. در ادامه پشت پرده زندگی فیل نایت را بیشتر شرح می‌دهیم.

دوران کودکی فیل نایت

بر اساس آنچه در ویکی پدیا ذکر شده است، فیل نایت در 24 فوریه سال 1938 در ایالت اورگان نیومکزیکو در ایالات متحده آمریکا به دنیا آمد. او در سال 1950 در دانشگاه اورگان در مقطع کارشناسی فارغ‌‌التحصیل شد و توانست در سال 1962 با دریافت مدرک کارشناسی ارشد از دانشکده بازرگانی استنفورد فارغ التحصیل شود.

ایده نایک از کجا شکل گرفت؟

فیل نایت برای اولین بار به صورت کاملا اتفاقی مربی قدیمی خود که رئیس دانشگاهی بود که در آن درس می‌خواند یعنی بیل باورمن را در سال 1957 ملاقات کرد. او از قدیمی‌ترین ورزشکاران المپیک بود که هیجان و جنب و جوشی که برای ورزش و نوآوری داشت برای فیل بسیار جذاب بود. او سال‌های بعد در تاسیس شرکت نایک با فیل نایک شریک شد.

اما ایده راه اندازی شرکت نایکی هنگامی در ذهن فیل ناین شکل گرفت که دانشجوی کارشناسی ارشد و در آن ترم یکی از اساتید از آن‌ها خواسته بود مقاله‌‌ای در مورد راه اندازی یک کسب وکار جدید بنویسند. نایت در مورد راه اندازی شرکتی نوشت که به خوبی می‌تواند به رقابت با شرکت محصولات ورزشی آدیداس بپردازد.

او در این ایده به استفاده از نیروی انسانی ژاپنی ارزان، تولیدکفش‌های ورزشی ارزان قیمت اما با کیفیت بیشتر اشاره کرده بود. لازم است که اشاره کنیم  فیل نایت با دانش کافی که از علم MBA داشت همیشه سعی می‌کرد بهترین ایده‌ها را پیاده سازی نماید. ایده نایکی نیز از همانجان نشات گرفت.

آغاز فعالیت حرفه‌‌ای فیل نایت

بعد از سپری شدن مدت کوتاهی از فارغ التحصیلی فیل نایت تصمیم به اجرایی نمودن ایده خود گرفت. این ایده بسیار ایده خوبی بود. اما فیل پولی برای راه اندازی یک کارخانه کفش نداشت و تصمیم گرفت نمایندگی یکی از شرکت‌های تولید کننده کفش را بگیرد. به همین منظور راهی ژاپن شد و پس از بازدید از کارخانه اونیتساکا تایگر که انواع کتانی را ژاپن عرضه می‌کرد به گفت وگو با تایگر مدیر اجرایی این مجموعه پرداخت . در این گفتگو فیل نایت خود را رئیس کارخانه Blue Ribbon Sport معرفی کرد که اصلا وجود خارجی نداشت و گفت که می‌خواهم نمایندگی کفش‌های دوندگی شما را در آمریکا بر عهده بگیرم.

بنایگذاری نایک تمام ایده‌های مقاله خود را برای ژاپنی‌ها بازگو نمود و آن‌ها فرآیند تحقیقات بازاریابی را بر روی نایت اجرا کردند تا به اطلاعات مورد نیازشان دست یابند. تایگر و همکارانش برای مدت کوتاهی اتاق کنفرانس را ترک کردند اما با طرح‌ها و نمونه کفش‌های تولیدیشان برگشتند. ژاپنی‌ها که همیشه به دنبال راهی برای نفوذ به بازار آمریکا بودند از این فرصت استفاده کردند و روبان آبی را به عنوان یکی از نمایندگی‌های انحصاری کفش تایگر در آمریکا پذیرفتند.

به این ترتیب نایت موفق شد که چند نمونه کفش سفارش دهد. اما به دلیل اینکه پولی نداشت مجبور شد که از پدرش بخواهد به حساب شرکت ۵۰ دلار واریز کند و به آمریکا برگردد تا سفارش‌ها به دست او برسند. پس از گذشت مدت زمان طولانی که فیل نایت کاملا ناامید شده بود کفش‌های ژاپنی به آمریکا رسیدند.

ورود بیل باورمن، مرد شماره 2 نایکی

باورمن معروف‌ترین مربی دو ومیدانی آمریکا و مردی نابغه است. او در دوران دبیرستان و دانشگاه مشوق اصلی و راهنمای عالی نایت برای ایده‌های جدیدش در مورد کفش‌های دو و میدانی بود.‌ ازاین‌رو به محض رسیدن کفش‌ها به آمریکا، فیل یک جفت از کفش تایگر را برای بیل باورمن فرستاد. با اینکار می‌خواست ضمن قدردانی از او، کفش‌ها و کیفیت آن‌ها را تایید نماید.

باورمن همیشه کفش‌های ورزشی را پاره می‌کرد و با ایجاد تغییراتی در آن‌ها دوندگان را مجبور به پوشیدن آن‌ها می‌کرد تا بتواند کیفیت آن‌ها را مورد ارزیابی قرار دهد. او برای تغییر کفش‌ها از چرم کانگورو تا روغن پوست ماهی استفاده می‌کرد و بسیار دقیق و ریزبین بود.

روبان آبی به تحقق پیوست، شروع یک شراکت واقعی

شرکت نایک خیلی زودتر از آنچه که فکر می‌کردید راه اندازی شد. باورمن پس از دریافت کفش تایگر و ارزیابی آن، نایت را به یک هتل دعوت کرد. واکنش باورمن برای نایت خیلی جالب بود و او خیلی از کفش‌ها استقبال کرد. به طوری که حتی از فیل نایت خواست با او شریک شود و وکیل باورمن این شراکت را به طور قانونی ثبت نمود. باورمن این شراکت را به صورت 51 درصد نایت و 49 درصد باورمن در سال 1964 به تصویب رساند و به صورت واقعی شرکت کفش روبان آبی را راه اندازی کردند. آن‌ها در آغاز فعالیت خود با چالش‌های بسیاری روبرو بودند. یکی از آن‌ها این بود که شرکت روبان آبی تنها ارائه دهنده کفش دوندگی تایگر بود و دوندگی در میان مردم عادی در خیابان‌ها خیلی تمسخر برانگیز بود. به همین دلیل با وضعیت تقاضای منفی برای کفش‌های دوندگی مواجه شدند.

یکی دیگر از مشکلات آن‌ها کمبود نقدینگی حتی با وجود شراکت بود. فیل نایت بنیانگذار نایکی بار دیگر به شرکت تایگر نامه‌‌ای فرستاد و درخواست 300 جفت کفش تایگر و داشتن امتیاز توزیع انحصاری کفش‌های تایگر را در غرب آمریکا نمود. او توانست به عنوان نمایندگی این شرکت به فعالیت خود ادامه دهد و باز هم برای تامین نقدینگی نزد پدرش رفت و هزار دلار دیگر از او گرفت.

فیل نایت کفش‌ها را صندوق عقب ماشین خود تلنبار می‌کرد و هر جایی که احساس می‌کرد فروش خواهد داشت سر می‌زد.  اما با این وجود زودتر از تصورش توانست کفش‌ها را بفروشد و این بار تقاضای 900 جفت کفش تایگر را داد.

هر چند که نایت فروش فوق العاده‌‌ای را تجربه نمود. اما پدرش همچنان کار او را احمقانه می‌دانست وبرای تحویل محموله سوم با پاسخ منفی پدر برای تامین مالی سفارش‌ها مواجه شد. اما پدر فیل یک ضمانت نامه نوشت تا فیل نایت بتواند از بانک وام بگیرد و به این ترتیب پول تامین شد و روبان آبی نخستین کارمند خود را یعنی خواهر فیل را برای انجام کاغذبازی‌های شرکت استخدام نمود. پس از آن فیل با جف جانسون یک دونده معروف آشنا شد که به تازگی به فروش کفش‌های برند آدیداس مشغول بود. نایت پس از صحبت با وی به او پیشنهاد داد که در شرکت روبان آبی مشغول به کار شود و فروش کفش‌های تایگر را انجام دهد. هر چند که جانسون در ابتدا مخالفت کرد اما بعد از یک جفش کفش تایگری که از نایت دریافت نمود و پس از اطمینان حاصل کردن از کیفیت آن‌ها پس از مدتی خودش به نایت درخواست همکاری در شرکت روبان آبی را داد و به این ترتیب دومین کارمند شرکت نیز استخدام شد.

 پیدا شدن رقیبی کشتی گیر که می‌خواست فیل نایت را شکست دهد

نایت به عنوان بنیانگذار نایکی در طی روزهایی که مشغول فروش کفش‌های تایگر سری سوم بود نامه‌‌ای از یک مربی کشتی دریافت کرد که مضمون آن دریافت نمایندگی انحصاری کفش تایگر در آمریکا به صورت قانونی بود و او نایت را تهدید کرده بود که کارش غیر قانونی است و باید آن را متوقف سازد. فیل نایت از این موضوع خیلی ناراحت شد و به همکاری پسر عمویش که وکیل بود نامه‌‌ای به مربی نوشت که هر گونه اقدامی که مداخله در امور شرکت روبان آبی باشد به صورت قانونی پیگیری خواهد شد.

او بارها نامه‌‌ای به انیتسوکا رئیس شرکت کفش ژاپنی فرستاد و اعتراض خود را اعلام نمود اما جوابی دریافت نکرد. در واقع آن‌ها احساس می‌کردند که می‌توانند از نفوذ این مربی برای فروش بیشتر کفش‌های خود استفاده کنند و به نوعی فیل نایت را دور بزنند.

از این رو نایت تصمیم گرفت که به ژاپن برد و با صحبت از فروش فوق العاده روبان آبی و شراکت با مشهورترین مربی دو ومیدانی آمریکا آن‌ها را متقاعد سازد. او در نهایت توانست یک سال انحصار فروش کفش‌های تایگر را به طور قانونی به دست آورد.

المپیک 1964 و ورود باورمن به ژاپن

در طی این مدت بناینگذاران شرکت روبان آبی برای پرداخت هزینه‌های سفارشات خود از بانک وام می‌گرفتند و با فروش کفش‌ها تسویه انجام می‌دادند. در این میان المپیک 1964 آغاز شد و باورمن بهعنوان مربی تیم دو و میدانی آمریکا راهی ژاپن شد و با استقبال رئیس شرکت انیتسوکا مواجه گردید و از تمامی بخش‌های شرکت بازدید نمود. باورمن پس از بازگشت از ژاپن نیز همچنان به ترکیب کفش‌ها و خلق ایده‌ها و طرح‌های جدید می‌پرداخت اما این بار مستقیما آن‌ها را به شرکت تایگر درژاپن می‌فرستاد. هر چند در ابتدا این ایده‌ها با استقبالی مواجه نشدند اما بالاخره توانست با ایده‌های جذاب خود نظر رئیس شرکت را جلب کند و نمونه‌های اولیه مطابق طرح‌های باورمن تولید شده و به آمریکا ارسال شدند. این کفش‌های جدید با تغییراتی که در آن‌ها صورت گرفته بود فروش فوق العاده‌‌ای داشتند.

ماجرای افتتاح نخستین خرده فروشی روبان آبی

شرکت روبان آبی یا همان برند نایکی امروز در آن سال‌ها فروش کفش‌ها را به طور دستی انجام می‌داد. اما جانسون متعقد بود که نایت باید یک مغازه برای خرده فروشی داشته باشد. فیل نایت پس از اصرارهای فراوان کارمند خود یک شرط گذاشت که اگر جانسون بتواند 3250 جفت کفش را تا پایان سال بفروشد فروشگاه را تاسیس کند. برخلاف تصویر نایت جانسون توانست تمامی کفش‌ها را حتی در مدت زمان کوتاه تری بفروشد و به این ترتیب در سال 1966 اولین فروشگاه خرده فروشی برند نایکی افتتاح گردید.

ژاپنی‌ها به دنبال راهی برای دور زدن روبان آبی

برند روبان آبی توانست در طی مدت زمان کوتاهی رشد چشمگیری داشته باشد و بنیانگذاران آن توانستند با جلب اعتماد شرکت تجاری نیشو ایوایی نقدینگی خود را افزایش دهند. در طی همین جریانات فیل نایت این ماجرا را در نامه‌‌ای به شرکت ژاپنی اطلاع رسانی نمود اما پس از گذشت ماه‌ها جوابی دریافت نکرد.

تا اینکه یک توزیع کننده کفش در ساحل شرقی به نایت اطلاع داد که انیتسوکا در حال توطئه است و دیگر نمی خواهد کفش‌های فوق العاده با تغییرات باورمن را که بسیار محبوب شده توسط روبان آبی بفروشد. مدتی بعد نیز یکی از نمایندگان شرکت به آمریکا آمد و به دلیل فروش کم این شرکت پیشنهاد داد که روبان آبی را به ژاپن بفروشند. این چنین بود که برند نایکی از ژاپن جدا شد و به خودکفایی رسید.

چرا نام برند را نایکی انتخاب کردند؟

فیل نایت پس از این ماجرا تصمیم گرفت که برند مستقلی داشته باشد و شرکت خود را نجات دهد. برای این منظور ابتدا یک قرارداد با کارخانه کفش سازی در مکزیک بست و 3000 جفت کفش چرمی سفارش داد و تصمیم گرفت با برند تجاری خود و نه به عنوان نماینده آن‌ها را توزیع کند. دو نام دایمنشن سیکس و فالکون در میان اعضای شرکت رای گیری شده و هیچ کدام تایید نشدند و سرانجام یکی از کارمندان گفت که جانسون شب قبل در خواب یک اسم را می‌بیند که نایکی بود و به این ترتیب نام شرکت روبان آبی به برند نایکی تغییر کرد و نایکی، الهه پیروزی یونان به روی کفش‌های جدید رونمایی شد.

پس از تاسیس رسمی برند نایک نیز بناینگذاران آن با مشکلات بسیاری روبرو شدند. یکی از آن‌ها نامناسب بودن کفش‌های چرمی کارخانه کانادا در مکزیک بود. بعد از آن نایت با چندین کارخانه کفش دیگر در ژاپن همکاری نمود اما کیفیت و ظاهر کفش‌ها اصلا مناسب نبود. تا اینکه در نهایت با بهره مندی از دستاوردهای باورمن و ایده هایش و همچنین تلاش‌های جانسون، فیل نایت موفق به راه اندازی خظ تولید کارخانه خود شد و با کیفیت‌ترین و زیباترین کفش‌های نایکی را تولید و به سراسر جهان عرضه نمود. به این ترتیب برند نایکی توانست به شهرتی جهانی برسد.

مهم‌ترین دلایل رشد برند نایکی

بنیانگذاران شرکت نایک و به ویژه فیل نایت با دانش و مهارتی که در زمینه مدیریت بازرگانی و MBA کسب کرد به خوبی توانسته‌‌اند با مشکلات کنار بیایند و از چالش‌های پیش روی خود عبور کنند. از مهم‌ترین علل رشد برند نایکی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• تمرکز بر روی کار مورد علاقه
• توجه و اهمیت به ایده‌های جدید
• اهمیت دادن به مشتریان و شنیدن نظرات آن‌ها
• عبور از شکست‌ها و یافتن راه حل برای آن‌ها

 مدیریت بازرگانی یا MBA چه تاثیری در موفقیت برندها و کسب وکارها دارد؟

مدیریت بازرگانی یا MBA لازمه موفقیت و پیشرفت هر کسب وکاری است. همانطور که در جریان موفقیت و تاسیس برند نایکی اشاره شد یکی از دلایل اصلی موفقیت و مشهور شدن این شرکت تسلط یکی از بناینگذاران آن (فیل نایت) به دانش MBA است.

این تیم با بهره گیری از این دانش و ارزیابی دقیق شرایط خود و محیطی که در آن فعالیت داشتند به خوبی توانستند موانع را برطرف نمایند و با کسب تجربه و مهارت بیشتر در زمینه فعالیت خود و تولید مرغوب‌ترین کفش‌ها تحولی اساسی در صنعت تولید کفش ایجاد کنند و به یکی از بزرگترین تولید کنندگان کفش‌های ورزشی در جهان تبدیل شوند.‌ ازاین‌رو به تمامی تولید کنندگان و کسب وکارهای ایرانی نیز پیشنهاد می‌کنیم در دوره حضوری MBA در اصفهان و سایر نقاط کشور شرکت کنند تا بتوانند مدیریت کسب وکار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند.

سخن پایانی

در این مطلب به پشت پرده زندگی بنیان گذار نایکی پرداختیم. فیل نایت هم اکنون با ۸۰ سال سن از بزرگترین صاحبان کارخانه‌ها در دنیا محسوب می‌شود و در سال ۲۰۱۸ در مجله نایت فوربز از او به عنوان بیست و هشتمین فرد ثروتمند جهان یاد کردند. ارزش دارایی‌های وی امروزه حدود ۳۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

او در کنار پشتکار، تلاش و تیم قدرتمند و وفادار خود بدون شک با بهره گیری از علم MBA توانست به این جایگاه دست یابد و او نیز همانند بسیاری از ثروتمند‌ترین و موفق‌ترین افراد دنیا از مزایای این دانش عظیم بهره مند گردید. اگر شما نیز می‌خواهید کسب وکار خود را متحول سازید و در دوره‌های MBA شرکت کنید کافی است به سازمان مدیریت صنعتی نمایندگی اصفهان که این دوره‌ها را با بالاترین سطح استانداردها برگزار می‌کند مراجعه نمایید.